Scratch
Popülerleşen bir hareketten kazanç sağlanması ve bu tür filmler
çekilmesi gayet doğal, ama bu arada hip hop’la ilgili ciddi belgesel
filmler de, her ne kadar underground kalsalar da, yapılmaya devam
edilmedi değil. Özellikle 90’lı yıllarda, kamera fiyatlarının da
düşmesiyle hip hop konserlerini kendi imkanlarıyla kameraya alan birçok
meraklı gencin de katkısıyla ham çekimlerden oluşan hip hop
belgeselleri bollaştı. Bu amatör filmlerin ek*** kalan tarafı ise,
müzik tüm yoğunluğuyla öne çıkarılırken filmi
sağlam tutacak bir anlatının ek***liği ya da zayıflığı. DJ’lerle
söyleşiler dizisinden veya konser bombardımanından fazlasını veremeyen
bu filmleri izleyerek hip hop kültürü hakkında yeterince bilgi bir
kenara, “evet, işte bu; bağlantı bu, hip hop ruhu bu” dedirtecek kadar
bir anlayışa sahip olmak bile çok zor.
Ama bu filmlerden Scratch hem hip hop DJ’lerinin hayatına
derinlemesine giren hem de hip hop’tan hiç anlamayan bir insana bile,
bu kültür hakkında bir iki anlamlı cümle edecek kadar bilgi veren bir
film. “Hip hop DJ’i üzerine bir belgesel” diye tanımlanabilecek olan
filmde hip hop’un babalarından Kool Herc ve Bambataa’dan başlayarak
yeni DJ’lere kadar tüm önemli isimlerle yapılan röportajlarla, hip
hop’un ilk günleri, ilk partiler, scratching metodunun doğuşu,
turntablism’in bu günlere nasıl geldiği anlatılıyor. Filmin 2002
Sundance Film Festivali’nde özel ödüle layık görüldüğünü de hemen
belirtelim.
Scratch tamamen hip-hop DJ’leri ile ilgili bir film iken, tarzın bir başka önemli filmi
olan Battle Sounds da MC’ing ve turntableism üzerine yoğunlaşan ve uzun
süre üzerinde çalışılmış bir belgesel. Bu filmde de hip hop
starlarından çok hip hop’un asıl yaratıcıları olan DJ’ler üzerine
yoğunlaşılıyor, turntablism’in (turntable’ı -pikabı- bir müzik
enstrümanına dönüştürüp, şarkıları yeniden yazarak harikalar yaratmak
diye bilinen temel DJ’ing sanatı) tarihini yine röportajlarla
anlatıyor.